Η στατιστική και η ψευδαίσθηση της οπτικής μας σταθερότητας.
Τα μάτια μας βομβαρδίζονται κάθε στιγμή από τεράστιες ποσότητες οπτικών πληροφοριών, όπως χρώματα, εκατομμύρια σχήματα και συνεχώς μεταβαλλόμενες κινήσεις. Ο οπτικός μας κόσμος βρίσκεται σε μια διαρκή μεταβολή, εξαιτίας των αλλαγών στο φως και στις οπτικές γωνίες, του βλεφαρίσματος, αλλά και του γεγονότος ότι μάτια, κεφάλι και σώμα είναι μονίμως σε κίνηση.
Για να πάρουμε μια μικρή ιδέα για τον "θόρυβο" της οπτικής εισόδου, μπορούμε να τοποθετήσουμε μια κάμερα μπροστά στα μάτια μας και να βιντεοσκοπήσουμε ενώ περπατάμε και κοιτάμε σε διάφορα σημεία. Το ακατάστατο αποτέλεσμα που θα έχουμε είναι ένα μόνο μικρό δείγμα του τι αντιμετωπίζει ο εγκέφαλος κάθε στιγμή της οπτικής μας εμπειρίας.
Πώς γίνεται όμως και εμείς αντιλαμβανόμαστε ένα σταθερό περιβάλλον;
Η διαδικασία κατά την οποία ο εγκέφαλος δημιουργεί αυτήν την αίσθηση σταθερότητας είναι ένα από τα θεμελιώδη ερωτήματα της όρασης και έχει απασχολήσει για πολλούς αιώνες τους επιστήμονες.
Σε μια τελευταία έρευνα που δημοσιεύθηκε πριν λίγο καιρό, δόθηκε μια απάντηση που εξηγεί το πως ο εγκέφαλος μας εξομαλύνει αυτόματα την οπτική μας είσοδο με την πάροδο του χρόνου.
Χρησιμοποιεί στατιστική!
Αντί να αναλύουμε κάθε οπτικό στιγμιότυπο, αντιλαμβανόμαστε σε μια δεδομένη στιγμή ένα μέσο όρο αυτών που είδαμε τα τελευταία 15 δευτερόλεπτα.
Μαζεύοντας δηλαδή αντικείμενα για να φαίνονται όμοια μεταξύ τους ο εγκέφαλος μας ξεγελάει, ώστε να αντιληφθούμε ένα σταθερό περιβάλλον, σαν μια χρονομηχανή που μας στέλνει συνεχώς πίσω στο χρόνο.
Μια εφαρμογή, με άλλα λόγια, που ενοποιεί την οπτική μας είσοδο κάθε 15 δευτερόλεπτα σε μια εμφάνιση, για να μπορέσουμε να χειριστούμε την καθημερινή μας ζωή. Διαφορετικά, αν δηλαδή ενημερωνόταν σε πραγματικό χρόνο, τότε οι συνεχείς διακυμάνσεις στο φως και την κίνηση θα μας έκαναν να έχουμε παραισθήσεις όλη την ώρα.
Το οπτικό μας σύστημα θυσιάζει την ακρίβεια για χάρη μιας ομαλής οπτικής εμπειρίας του κόσμου, κάτι που εξηγεί πολλά θέματα της καθημερινότητάς μας, όπως για παράδειγμα όταν παρακολουθούμε μια ταινία και δεν παρατηρούμε ανεπαίσθητες αλλαγές με την πάροδο του χρόνου.
Η βραδύτητα του οπτικού συστήματος στην ενημέρωση λοιπόν, μας κάνει "τυφλούς" απέναντι σε άμεσες αλλαγές, αφού αρπάζει την πρώτη εντύπωση και μας τραβάει στο παρελθόν, ενώ δίνει και μια διαφορετική ερμηνεία στη φράση που λέει ότι πρέπει να πιστεύουμε τα μισά από όσα βλέπουμε.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από τους Mauro Manass και David Whithey.
